Boris Taslitzky, Conversation, Buchenwald concentration camp, 1945, μολύβι σε χαρτί
Η διάλεξη και η συζήτηση θα επικεντρωθούν σε δύο φαινόμενα: το πρώτο είναι η εκμετάλλευση της δημιουργικότητας και των καλλιτεχνικών δεξιοτήτων των κρατουμένων από τα μέλη των Ες Ες, οι οποίοι έβαζαν κρατουμένους να φιλοτεχνούν ξυλόγλυπτα και άλλα έργα τέχνης στο εργαστήριο ξυλογλυπτικής. Στα αντικείμενα αυτά, κάποια από τα οποία μας είναι οικεία, περιλαμβάνονται οι ξυλόγλυπτοι οδοδείκτες στο Carachoweg (οδός Caracho) και οι μορφές που δείχνουν προς τις εγκαταστάσεις των Ες Ες και το στρατόπεδο συγκέντρωσης. Τα μέλη των Ες Ες έβαζαν επίσης τους κρατουμένους να φτιάχνουν καθημερινά αντικείμενα (κουτιά για πούρα, είδη γραφείου) και διακοσμητικά (γρανάζια). Πάντως, οι κρατούμενοι φιλοτέχνησαν επίσης ξυλόγλυπτα για δική τους χρήση. Σε αυτά περιλαμβάνονται διάφορα σκάκια και το έργο Das letzte Gesicht (Το τελευταίο πρόσωπο), διάσημο γλυπτό του Bruno Apitz.
Η δεύτερη μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης ήταν τα σχέδια και οι γκραβούρες με τα οποία οι καλλιτέχνες προσπαθούσαν να αποδώσουν την πραγματικότητα της ζωής στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Επίσης, φιλοτέχνησαν πολυάριθμα πορτρέτα ως προσωπικά μνημεία για κρατουμένους που αργότερα θανατώθηκαν ή πέθαναν λόγω των συνθηκών διαβίωσης στο στρατόπεδο, οι οποιοι με αυτόν τον τρόπο δεν ξεχάστηκαν. Κάποιοι από τους πιο γνωστούς ήταν ο πολιτικός κρατούμενος Herbert Sandberg, ο Henri Pieck από την Ολλανδία, ο Paul Goyard και ο Boris Taslitzky από τη Γαλλία, οι Πολωνοί κρατούμενοι Karol Konieczny και Zdenek Adla, καθώς και πολλοί άλλοι των οποίων οι εικόνες διασώθηκαν. Δεδομένου ότι είχαν στη διάθεσή τους τα απλούστερα τεχνικά μέσα, οι καλλιτέχνες σχεδίαζαν με μολύβι, κάρβουνο ή κόκκινη κιμωλία (σπάνια με μελάνη ή ακουαρέλα), συνήθως στην πίσω πλευρά χρησιμοποιημένων φύλλων χαρτιού.
Η εικαστική τέχνη στις διάφορες μορφές της βοήθησε τους κρατουμένους να επιβιώσουν κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο στρατόπεδο και αποτέλεσε ένα μέσο για να εκφράσουν τη βούλησή τους να αντισταθούν.
Αφότου απελευθερώθηκαν οι κρατούμενοι, η εικαστική τέχνη αποτέλεσε ένα όχημα για την οπτικοποίηση του ανομολόγητου και βοήθησε τους επιζήσαντες να επεξεργαστούν τις εικόνες στο μυαλό τους. Στην παρουσίαση των έργων τέχνης περιλήφθηκαν έργα του Jósef Szajna (Πολωνία), του Boris Lurie, ο οποίος αργότερα έγινε μέλος μιας καλλιτεχνικής ομάδας στη Νέα Υόρκη, και του Fischel Libermann, που έζησε στη Φρανκφούρτη.
Η έκταση στην οποία η καλλιτεχνική επεξεργασία του θέματος επηρέασε και τη διαχείριση της μνήμης φαίνεται, για παράδειγμα, και στην ομάδα των μορφών που φιλοτέχνησε ο Fritz Cremer μπροστά από το κωδωνοστάσιο στο μνημείο και στην αναμνηστική πλάκα των Horst Hoheisel και Andreas Knitz στο πεδίο παρελάσεων. Τέτοια έργα θέτουν και το ερώτημα πώς και με ποια μορφή η εικαστική τέχνη μπορεί να καταστήσει μια αδιανόητη πραγματικότητα προσβάσιμη στις μεταγενέστερες γενιές.
Ο Ulrich Schneider δίδασκε πολλά χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Κάσελ. Τώρα διδάσκει Γερμανική Φιλολογία και Ιστορία στην πόλη Μπέμπρα. Ειδικεύεται στις γερμανικές σπουδές, στην ιστορία και στην πολιτική επιστήμη. Επίσης, ο Schneider δραστηριοποιείται ως δημοσιολόγος και ομιλητής, είναι ο εθνικός εκπρόσωπος του Συνδέσμου Διωκόμενων από το Ναζιστικό Καθεστώς-Αντιφασιστικής Ομοσπονδίας (VVN-BdA), καθώς και γενικός γραμματέας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μαχητών της Αντίστασης (FIR). Έχει γράψει διάφορα κείμενα που πραγματεύονται την αντιφασιστική αντίσταση, την τοπική ιστορία και τον νεοφασισμό στις μέρες μας.