Βλάσης Κανιάρης

Βλάσης Κανιάρης, Κουτσό, 1974, εγκατάσταση που περιλαμβάνει έξι ανθρώπινες φιγούρες, εννέα βαλίτσες, μεταλλικό κλουβί, κιμωλία σε πισσόχαρτο, Συλλογή Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα (ΕΜΣΤ), άποψη εγκατάστασης, ΑΝΤΙΔΩΡΟΝ. Η Συλλογή του ΕΜΣΤ, Fridericianum, Κάσελ, φωτογραφία: Mathias Völzke

«Ο σκοπός μου είναι να καθορίσω, χρησιμοποιώντας επιστημονικά δεδομένα, τα προβλήματα, τις συνθήκες, τους λόγους, τις προοπτικές, ενός κόσμου που λόγω του πλήθους του είναι σαν μια χώρα της Ευρώπης. Το οδηγητικό νήμα ήταν να χρησιμοποιήσω μια ομάδα ανθρώπων, αρχίζοντας από την χώρα της καταγωγής τους, ακολουθώντας τους σε συνέχεια στην νέα χώρα όπου πήγαιναν να εργαστούν, με ότι αυτό το πρόβλημα εμπεριέχει σαν πραγματικότητες, όνειρα, συνθήκες και ενδεχομένως προοπτικές.»
—Βλάσης Κανιάρης, Memorandum, Αθήνα, 1975

Τα έργα Συνύπαρξη και Κουτσό (αμφότερα του 1974) του Βλάση Κανιάρη, ενός από τους σημαντικότερους δημιουργούς της μεταπολεμικής τέχνης στην Ελλάδα, φιλοτεχνήθηκαν στο πλαίσιο της σειράς έργων με τίτλο Μετανάστες (1971-76), ένα σύνολο που αναπτύχθηκε αρχικά στο Παρίσι και ύστερα στο Βερολίνο χάρη σε υποτροφία του οργανισμού DAAD (1973-75) και παρουσιάστηκε σε περιοδεύουσα έκθεση με τίτλο Gastarbeiter–Fremdarbeiter (Φιλοξενούμενοι εργαζόμενοι Ξένοι εργαζόμενοι) σε πολυάριθμους γερμανικούς φορείς κατά τα έτη 1975 και 1976. Ο Κανιάρης, που από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 ζούσε στη Ρώμη και στο Παρίσι, επέστρεψε στην Ελλάδα το 1967, μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, αλλά έφυγε ξανά δύο χρόνια αργότερα.

Το έργο Κουτσό είναι ένα περιβάλλον που αποτελείται από ακέφαλες κούκλες σε ένα δάπεδο με το σχέδιο για το παιχνίδι «κουτσό», όπου αντί για αριθμούς έχουν χαραχτεί με κιμωλία διάφορες λέξεις οι οποίες παραπέμπουν σε στάδια και μηχανισμούς της μεταναστευτικής πολιτικής όσον αφορά το εργατικό δυναμικό. Ο Κανιάρης επικεντρώνεται σε διάφορες ιστορίες, φωνές, χειρονομίες, καθώς και σε καθημερινά αντικείμενα που σχετίζονται με την εργασία και τη διαβίωση των «φιλοξενούμενων εργαζομένων» –των μεταναστών που εργάστηκαν σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης στο πλαίσιο διακρατικών συμφωνιών από τα τέλη της δεκαετίας του 1950– και αντικατοπτρίζουν την αβέβαιη πραγματικότητα του εκτοπισμού, του κοινωνικού αποκλεισμού, της εθνικής ταυτότητας και της αμφισβητούμενης υπηκοότητας.



Τα έργα από τη σειρά Τιμής ένεκεν στους τοίχους της Αθήνας 1941-19… αποκαλύπτουν την πρόθεση του Βλάση Κανιάρη να «αναδημιουργήσει την εικόνα καθώς και την αίσθηση/εντύπωση των τοίχων στην Αθήνα της Κατοχής». Ενσωματώνοντας αποσπάσματα από τον δημόσιο λόγο περί αντίστασης, απελευθερωτικού αγώνα και πολιτικής αναταραχής, ο Κανιάρης προβάλλει στην επιφάνεια του καμβά τις επιγραφές από τους τοίχους της Αθήνας, με διαδοχικές επιστρώσεις matière από γύψο, χαρτί και ύφασμα. Το γράμμα E, που διακρίνεται στο έργο, δηλώνει το EAM, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, που ήταν η μεγαλύτερη αντιστασιακή οργάνωση εναντίον των δυνάμεων του Άξονα, μαζί με την ΕΠΟΝ και τον ΕΛΑΣ.

Αναρτήθηκε στην κατηγορία Δημόσια έκθεση