Antonio Vidal
(1928-2013)

Antonio Vidal, άποψη εγκατάστασης, Neue Galerie, Κάσελ, documenta 14, φωτογραφία: Liz Eve

Έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από τον θάνατο του Κουβανού ζωγράφου και γλύπτη Antonio Vidal, αλλά η ιστορία της ζωής του παραμένει γεμάτη αινίγματα που δεν έχουν διαλευκανθεί. Η διανοητική ωριμότητά του συνδέεται στενά με τον μποέμ κόσμο του Café Antillano, στην οδό Paseo del Prado της Αβάνας, έναν χώρο όπου σύχναζε μαζί με άλλους συγγραφείς και καλλιτέχνες οι οποίοι ήδη έχουν καταγραφεί στη συλλογική μνήμη του έθνους τους. Οι φωνές των Hugo Consuegra, Guido Llinás, Pedro de Oraá, Tomás Oliva, José Álvarez Barragaño και Raúl Martínez αντηχούν σε αυτόν τον χώρο.

Ο Antonio ήταν εχθρός της δικτατορίας και κάθε μορφής ολοκληρωτισμού. Γεννήθηκε στην Αβάνα το 1928 και συμμετείχε ενεργά στην έκθεση Contemporary Cuban Art: Homage to José Martí (Σύγχρονη κουβανική τέχνη: Φόρος τιμής στον José Martí) στο Lyceum της Αβάνας το 1954. Γνωστή ως «Αντι-Μπιενάλε», αποτέλεσε έναν τρόπο να υπονομευτεί το κοινό συμφέρον των Francisco Franco και Fulgencio Batista για την καθιέρωση μιας ισπανοαμερικανικής μπιενάλε. Σε αυτή τη στάση, την οποία επέλεξαν πολλοί από τους ανερχόμενους καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου, μπορούμε να διακρίνουμε τη γέννηση της κουβανικής αφηρημένης τέχνης, η οποία απέρριπτε τον διαχωρισμό της τέχνης από τη ζωή, υποστηρίζοντας την πάντα αμφιλεγόμενη σχέση της με την πολιτική.

Όπως κάθε καλλιτέχνης, ο Antonio έφερε το βάρος των αντιφάσεών του. Ονειρευόταν να γίνει κομίστας, αλλά έδινε μεγάλη σημασία στη σχέση ενός έργου με την υφή, την αίσθηση της ισορροπίας ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα, καθώς και στο συναίσθημα του χρώματος. Ήταν εξαιρετικός δάσκαλος, ένας άνθρωπος λιγομίλητος αλλά πολύ ακριβής στις κινήσεις του. Δίδαξε στους φοιτητές του ότι η δουλειά δεν επισπεύδεται για να ολοκληρωθεί μια άσκηση· έπρεπε να νιώθεις, να ζεις αυτό που κάνεις. Επίσης, διατήρησε έναν ιδιωτικό κόσμο για τον εαυτό του, πράγμα που δεν έπαψε να σοκάρει ακόμα και τη γυναίκα του, την Gladys. Στο τέλος της ζωής του δημοσιεύτηκαν κρυφά μια σειρά ερωτικά κόμικς, που ήταν το μεγάλο του μυστικό για πολλά χρόνια.

Επέτρεψε στον εαυτό του τη διπλή πολυτέλεια να περιφρονεί την αγορά και να χλευάζει τη φήμη. Όταν το 1999 τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Καλών Τεχνών από το Υπουργείο Πολιτισμού της Κούβας, η ομιλία του κατά την αποδοχή αποτελούνταν από μία και μόνη φράση: «Σας ευχαριστώ». Με τον θάνατό του θρηνούμε το τέλος μιας εποχής: Ο Vidal ήταν ο τελευταίος επιζών της Grupo de los Once (Ομάδας των Έντεκα) που άλλαξε οριστικά την τέχνη της Κούβας στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι τον περίμενε η documenta 14.

—Jorge Antonio Fernández Torres

Αναρτήθηκε στην κατηγορία Δημόσια έκθεση