Η Βουλή των Σωμάτων, το Πρόγραμμα Δημόσιων Δράσεων της documenta 14, προέκυψε από την εμπειρία του λεγόμενου «θερμού καλοκαιριού της μετανάστευσης» στην Ευρώπη, το οποίο αποκάλυψε την αποτυχία όχι μόνο των θεσμών της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας αλλά και της ηθικής πρακτικής της φιλοξενίας. Το Κοινοβούλιο ήταν ένα ερείπιο. Το πραγματικό Κοινοβούλιο ήταν στους δρόμους, το αποτελούσαν μη αντιπροσωπευόμενα και μη καταγεγραμμένα σώματα που αντιστέκονταν στα μέτρα λιτότητας και στις ξενοφοβικές πολιτικές.
Η Βουλή των Σωμάτων δρα ενάντια στην εξατομίκευση των σωμάτων αλλά και ενάντια στη μετατροπή των σωμάτων σε μάζα, στη μεταμόρφωση του κοινού σε στόχο του μάρκετινγκ. Σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από αναγκαίες καταγωγές, αντικειμενοποιημένα σύνορα και πολιτικές της ταυτότητας, η πρόταση της Βουλής των Σωμάτων είναι να λειτουργήσει ως ένας χώρος πολιτισμικού ακτιβισμού, επινοώντας καινούριες προσλαμβάνουσες και διαμορφώνοντας συνθετικές συμμαχίες μεταξύ των διαφορετικών παγκόσμιων προσπαθειών για κυριαρχία, αναγνώριση και επιβίωση. Αντλώντας έμπνευση από μικροπολιτικές αυτοοργανώσεις, συμμετοχικές πρακτικές, τη ριζοσπαστική παιδαγωγική και καλλιτεχνικά πειράματα, η Βουλή των Σωμάτων αποτελεί ένα κριτικό εργαλείο που στόχο έχει να ανατρέψει τόσο τα ερείπια των δημοκρατικών θεσμών όσο και τις παραδοσιακές μορφές της έκθεσης και των δημόσιων προγραμμάτων. Φέρνει κοντά καλλιτέχνες, ακτιβιστές, θεωρητικούς, περφόρμερ, εργάτες, μετανάστες και άλλους, προκειμένου να πειραματιστούν συλλογικά με τις συνθήκες ενός ρηξικέλευθου μετασχηματισμού της δημόσιας σφαίρας και με τη γέννηση πολλαπλών νέων μορφών υποκειμενικότητας. Η Βουλή των Σωμάτων δεν είναι ούτε τράπεζα ούτε συλλογή δεδομένων, ούτε «λαός» ούτε εταιρεία.
[more]
Η Βουλή των Σωμάτων άρχισε να διαμορφώνεται στην Αθήνα επτά μήνες πριν από την έναρξη της έκθεσης. Ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2016 με 34 Ασκήσεις Ελευθερίας στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας. Συγκαλείται από τον Οκτώβριο του 2016 μέσα από τη σύσταση έξι Ανοιχτών Κοινοτήτων: τη Νοοσφαιρική Κοινότητα, αφιερωμένη στη διερεύνηση εναλλακτικών τεχνολογιών συνείδησης (συντονισμός: Άγγελος Πλέσσας)· την Κοινότητα των Απάτριδων της Πολιτικής Ετερότητας (συντονισμός: Max Jorge Hinderer Cruz, Νέλλη Καμπούρη και Μαργαρίτα Τσώμου), που εξερευνά αντιαποικιοκρατικούς διαλόγους και πρακτικές, την παγκόσμια μετανάστευση και την τρέχουσα μεταμόρφωση του έθνους-κράτους· την Κοινότητα Φίλων της Σωτηρίας Μπέλλου, αφιερωμένη στον πολλαπλασιασμό των queer και διαφεμινιστικών (transfeminist) πολιτικών και στη συγγραφή μιας κριτικής γενεαλογίας του queer από τον Νότο· την Κοινότητα για το Τέλος της Νεκροπολιτικής, που αναζητά τρόπους κατανόησης και αντιμετώπισης των τεχνολογιών θανάτου της καπιταλιστικής αποικιοκρατικής ιστορίας· την Κοινότητα Φίλων του Ulises Carrión (συντονισμός: Arnisa Zeqo), που λαμβάνει τις τακτικές του Μεξικανού καλλιτέχνη ως αφετηρία εξερεύνησης πολιτισμικών στρατηγικών και πρακτικών της εξωθεσμικής τέχνης· και τη Συνεταιριστική Κοινότητα (συντονισμός: Emanuele Braga και Enric Duran), που επεξεργάζεται την κυκλική οικονομία και την «κοινότητα» .
Οι Ανοιχτές Κοινότητες διαμορφώθηκαν κατά τα πρότυπα της Société des amis des noirs (Εταιρεία φίλων των μαύρων), που συστήθηκε στη Γαλλία το 1788 υπέρ της κατάργησης του δουλεμπορίου, της προώθησης κοινωνικών και φιλικών δεσμών ανάμεσα σε εκείνους που θεωρούνταν πολίτες και σε όσους θεωρούνταν νομικά και πολιτικά μη ίσοι. Αυτοί οι στόχοι επιδιώκονταν σθεναρά με τη συγγραφή και την έκδοση βιβλίων κατά της δουλείας, με γκραβούρες, αφίσες και φυλλάδια καθώς και με τη διοργάνωση περιοδειών δημόσιων ομιλιών και θεατρικών παραστάσεων στις κωμοπόλεις και στις πόλεις της Ευρώπης. Οι σύλλογοι κατά του δουλεμπορίου λειτουργούσαν στην καρδιά των αποικιοκρατικών αυτοκρατοριών ως ένα δημόσιο πρόγραμμα αντικουλτούρας για την ανάπτυξη ενός επιστημολογικού, διαλογικού, πολιτικού και ποιητικού-φαντασιακού συστήματος ως εναλλακτικής επιλογής στο αποικιοκρατικό καθεστώς. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι Ανοιχτές Κοινότητες της Βουλής των Σωμάτων στοχεύουν να δράσουν στην καρδιά του εκθεσιακού μηχανισμού, εντός της πολυπλοκότητας της παγκόσμιας νεοφιλελεύθερης οικονομίας, σε ένα πλαίσιο αυξανόμενων νεοαποικιοκρατικών και νεοφασιστικών διαλόγων. Η μεταχείριση που επιφυλάχθηκε στην Ελλάδα στην αυγή του νέου αιώνα ανακήρυξε την τρέχουσα μετάλλαξη της παγκόσμιας δυτικής πολιτικής.
Στις αρχές Ιανουαρίου του 2017 οι ξεχωριστές κοινότητες άρχισαν να διασταυρώνονται, να δημιουργούν πεδία τριβής και να προωθούν τον διάλογο ανάμεσα στα διαφορετικά γλωσσικά ύφη και στις μεθοδολογίες τους. Τρεις εβδομάδες μετά τα εγκαίνια της έκθεσης στην Αθήνα τον Απρίλιο, η Βουλή των Σωμάτων συναντήθηκε πρώτη φορά στο Κάσελ, με στόχο να δημιουργήσει έναν αντιφασιστικό, διαφεμινιστικό και αντιρατσιστικό συνασπισμό. Η Βουλή των Σωμάτων εξέλαβε το ερώτημα του W. E. B. Du Bois «Πώς είναι να είσαι πρόβλημα;» ως πιθανή επερώτηση που απευθύνεται σήμερα στο «99%» του πλανήτη, λαμβάνοντας υπόψη τη διαδικασία που ο Αφρικανός φιλόσοφος Achille Mbembe έχει αποκαλέσει «να γίνεσαι ο μαύρος του κόσμου». Στο πλαίσιο της εκδήλωσης αυτής συγκεντρώθηκαν όλες οι αθηναϊκές κοινότητες της Βουλής των Σωμάτων και συναντήθηκαν με την Κοινότητα των Φίλων του Halit, την πρώτη κοινότητα της Βουλής στο Κάσελ, η οποία αγωνίζεται ενάντια στις θεσμοποιημένες μορφές ρατσισμού. Η ονομασία της κοινότητας αυτής αποτίνει φόρο τιμής στη μνήμη του Halit Yozgat, που δολοφονήθηκε από νεοναζί στο Κάσελ το 2006. Τον Ιούνιο του 2017 προστίθενται νέες κοινότητες, όπως η Κοινότητα Φίλων της Lorenza Böttner, που πήρε το όνομά της από τη Lorenza, την περφόρμερ και καλλιτέχνιδα που ζωγραφίζει με το στόμα και τα πόδια. Αυτή η κοινότητα είναι αφιερωμένη στη σωματική και νευρολογική ιδιαιτερότητα και στον αγώνα ενάντια στην κοινωνική καταπίεση των αναπήρων.
Ως θεσμός σε εξέλιξη, χωρίς σύνταγμα, η Βουλή των Σωμάτων εμφιλοχωρεί σε τόπους διαμφισβητούμενων ιστοριών, όπου οι μνήμες μάς αναγκάζουν να αμφισβητήσουμε ηγεμονικά και εξιδανικευμένα αφηγήματα περί δημοκρατικής Ευρώπης. Στην Αθήνα εδρεύει στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, στο Πάρκο Ελευθερίας, σε ένα κτίριο που στέγαζε το αρχηγείο της στρατιωτικής αστυνομίας την εποχή της χούντας στην Ελλάδα, μεταξύ 1967 και 1974. Στο Κάσελ, η Βουλή των Σωμάτων εδρεύει στη Ροτόντα του Fridericianum. Το Fridericianum, που χτίστηκε επί Φρειδερίκου Β΄, εγκαινιάστηκε το 1770 ως βιβλιοθήκη και ως ένα από τα πρώτα δημόσια μουσεία της Ευρώπης. Το 1810, ο Jérôme Bonaparte, βασιλιάς της Βεστφαλίας και νεότερος αδερφός του Ναπολέοντα, αναδιαμόρφωσε τη Ροτόντα του Fridericianum, που για σύντομο διάστημα έγινε ένα από τα πρώτα κοινοβουλευτικά κτίρια στη Γερμανία. Τη δεκαετία του 1930 το κτίριο ήταν επίσης χώρος συγκέντρωσης του ναζιστικού κόμματος, έως ότου πυρπολήθηκε και μετατράπηκε σε ερείπιο μετά τους βομβαρδισμούς στο Κάσελ το 1941 και το 1943. Από το 1955 είναι ο πλέον εμβληματικός χώρος της έκθεσης documenta.
Σε όλη τη διάρκεια της documenta 14 η Βουλή των Σωμάτων με τις κοινότητές της δραστηριοποιείται τόσο στην Αθήνα όσο και στο Κάσελ, σαν μια παράφωνη, αν και συγχρονισμένη, πρακτική ετερογλωσσίας και ετερογένειας. Νομαδική και επιτελεστική, λειτουργώντας σαν μια ετεροτοπία χωρίς πατρίδα μέσα από την αύξηση και τη μετατόπιση πληθυσμών, δρα στους χώρους της έκθεσης καθώς και σε χώρους των δύο πόλεων (σε θέατρα, σωματεία, στούντιο, πλατείες κ.λπ.) που πειραματίζονται με νέες μορφές αυτονομίας, πέρα από τη νόρμα.