I.
Ξεδιπλώνω τον παγκόσµιο χάρτη στο πάτωµα. Κυκλώνω µε µολύβι, στιλό κ.λπ. την πόλη όπου πραγµατοποιείται η παράσταση. Τοποθετώ µέσα στον κύκλο την άκρη της µεταλλικής ράβδου στήριξης του κοντραµπάσου.

Τα µουσικά θέµατα δράσης, όπως αυτό από το έργο Variations for a Double Bass (Παραλλαγές για ένα κοντραµπάσο, 1961) –παιγνιώδες, χωρίς επίπλαστους καλλιτεχνισµούς, πέρα από κάθε έννοια εµπορίου– ήταν εκείνα που τράβηξαν αρχικά την προσοχή µου στο ρεύµα Fluxus γενικά, και ειδικότερα στον Benjamin Patterson (Πίτσµπουργκ, 1934-2016). Παρά το γεγονός ότι ο Patterson εµφανίστηκε σε σηµαντικές παραστάσεις στην Αµερική, στην Ευρώπη και στην Ασία, το έργο του παρέµεινε περιθωριακό εξαιτίας ενός γενικότερου κανόνα που δίνει περισσότερο χώρο σε όχι τόσο οδυνηρές πρακτικές.

Το έργο και η προσωπικότητα του Patterson χαρακτηρίζονταν από λεπτή αίσθηση του χιούµορ και από ανεπαίσθητη και συνάµα βαθιά πολιτική σκέψη. Αναδεικνύονται σε έργα όπως το Concrete Poem no. 6 (Ποίηµα από τσιµέντο αρ. 6, 2005), ένα ποίηµα φτιαγµένο από τσιµέντο µε τον τίτλο γραµµένο σαν αποτύπωµα σε αρνητικό, αλλά και στα πολυάριθµα ποιήµατα, στα µουσικά θέµατα και στα κείµενά του. Για παράδειγµα, το έργο Methods and Processes (Μέθοδοι και διεργασίες, 1962) δίνει οδηγίες στον περφόρµερ να «σκεφτεί τον αριθµό 6· να γαβγίσει σαν σκύλος· να σηκωθεί όρθιος (χωρίς να σκεφτεί τον αριθµό 6)· να καθίσει κάτω· να σκεφτεί τον αριθµό 6· να γαβγίσει σαν σκύλος». Τέχνη ad absurdum. Στο έργο του My Grand 70th Birthday Tour (H µεγάλη περιοδεία για τα 70ά γενέθλιά µου, 2004) ο καλλιτέχνης προσκάλεσε τους φίλους του στην κορυφή του βουνού Φούτζι πίνοντας «κοκτέιλ Ben».

Τα σχόλιά του για την κατάσταση στον κόσµο, µεταξύ άλλων τα έργα Untitled (A Case for Bombing Pause) (Χωρίς τίτλο [Ένα επιχείρηµα για την παύση των βοµβαρδισµών], 1962), Pan Am (1990), Say Your Prayer (Κάνε την προσευχή σου, 1990), συνοδεύονται από τη δική του δέσµευση στην πολιτική δράση. Ο Patterson έλαβε µέρος στην Πορεία στην Ουάσινγκτον το 1963 και πίστευε ότι ήταν ύψιστης σηµασίας να συµµετάσχει στο κίνηµα των πολιτικών δικαιωµάτων. Στο δοκίµιό της µε τίτλο «The Curious Case of Benjamin Patterson» (Η παράξενη περίπτωση του Benjamin Patterson) η Valerie Cassel Oliver αναφέρει ότι ο Patterson ένιωσε βαθιά απογοήτευση επειδή τα µέλη του κινήµατος Fluxus στις ΗΠΑ δεν συµµερίζονταν τις πεποιθήσεις του. Για πρώτη φορά «ένιωσε την ενσώµατη πραγµατικότητα του µαύρου χρώµατός του µεταξύ των προοδευτικών φίλων του».

Προτού πεθάνει ο Patterson πρότεινε έναν συνδυασµό εγκατάστασης και περφόρµανς, αντλώντας έµπνευση τόσο από το έργο του Αριστοφάνη Βάτραχοι (405 π.Χ.) όσο και από ένα παλαιότερο δικό του έργο µε τίτλο Pond (Λιµνούλα, 1962). Αυτή η πρόταση, που υλοποιείται µετά θάνατον, περιλαµβάνει την εγκατάσταση, στον Εθνικό Κήπο της Αθήνας και στο πάρκο Karlsaue στο Κάσελ, µιας «συµφωνίας κοαζόντων βατράχων». Το «ηχητικό γκράφιτι», το οποίο αποτελείται από µαγνητοφωνηµένα κοάσµατα βατράχων και µια ανθρώπινη χορωδία που επιχειρεί να τα µιµηθεί, µεταφέρει καλυµµένα πολιτικά µηνύµατα.

Bonaventure Soh Bejeng Ndikung