Lois Weinberger

Lois Weinberger, Debris Field—Exploration into the Decrepit (Πεδίο χαλασμάτων – Εξερεύνηση στα ερείπια, 2010-16, λεπτομέρεια), ξύλινη σανίδα θανάτου με λεπτό σχοινί, 18ος αιώνας, 190 × 30 × 3 εκ., φωτογραφία: Paris Tsitsos

Lois Weinberger, Debris Field (Πεδίο χαλασμάτων, 2010-16), άποψη εγκατάστασης, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), Αθήνα, documenta 14, φωτογραφία: Mathias Völzke

Lois Weinberger, Ruderal Society: Excavating a Garden, 2017, εγκατάσταση, Πάρκο Karlsaue, Κάσελ, documenta 14, φωτογραφία: Mathias Völzke

Τα φυτά έχουν κεντρική θέση στον λόγο του Lois Weinberger για τη σχέση ανάµεσα στη φύση και στην κοινωνία. Η ριζοσπαστική ποιητική του για τη «διαταραχόφιλη βλάστηση» –που κυριολεκτικά σηµαίνει ανάπτυξη φυτών σε χέρσα γη– αντιβαίνει στο ανθρωποκεντρικό ιδανικό της «πρωτογενούς φύσης», δρώντας, όπως το θέτει ο καλλιτέχνης, «ενάντια στην αισθητική του Αγνού και του Αληθινού, ενάντια στις κυρίαρχες δυνάµεις». Οι µετατοπίσεις της άγριας βλάστησης που ευδοκιµεί σε εγκαταλειµµένες µεταβιοµηχανικές ζώνες και στην αστική περιφέρεια είναι ουσιαστικά ανεξέλεγκτη και εποµένως πιο «φυσική» από ό,τι οι στενά ελεγχόµενες ζώνες των σύγχρονων «περιοχών άγριας φύσης» της κοινωνίας. Η διαταραχόφιλη βλάστηση είναι η πανταχού παρούσα κατώτερη τάξη του φυτικού κόσµου, το «πλήθος» που είναι έτοιµο να πεταχτεί κάτω από την επιφάνεια της πόλης σε κάθε ευκαιρία, σπάζοντας το λούστρο της ανθρώπινης τάξης πραγµάτων και της ισορροπίας.

Με «αδιαφορία ακριβείας» ο Weinberger, που γεννήθηκε το 1947 στο Σταµς της Αυστρίας, δηµιουργεί καταστάσεις όπου αυτοί οι βοτανικοί στασιαστές αφήνονται ελεύθεροι να αναπαραστήσουν τον αµείλικτο κύκλο ανάπτυξης και αποσύνθεσης, αγνοώντας την ανθρώπινη κοινωνία – ένας «ΧΩΡΟΣ / ΟΠΟΥ Η ΖΩΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ ΥΠΕΡΑΝΩ ΤΗΣ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑΣ» σε µια διαρκή διαδικασία µεταµόρφωσης. Είκοσι χρόνια µετά τις φυτικές του παρεµβάσεις
µε διαταραχόφιλα είδη στο Kulturbahnhof για την documenta 10 (όπου εξακολουθούν να αναπτύσσονται σήµερα, ανάµεσα στις αχρηστευµένες σιδηροτροχιές της Παλαιάς Ευρώπης), η καινούρια υπαίθρια δουλειά του Weinberger για το Κάσελ τιτλοφορείται Ruderal Society (Κοινωνία διαταραχόφιλης βλάστησης). Ο καλλιτέχνης, περιγράφοντας το εγχείρηµα ως µια αρχαιολογική διαδικασία, ανέσκαψε ένα «κοµµάτι» από το πάρκο δίπλα από τον Πορτοκαλεώνα και έπειτα το άφησε στην τύχη του. Στο τέρµα αυτού του «κενού εντός του αστικού χώρου» από το σκάψιµο προέκυψε ένας λοφίσκος. Με τον καιρό, το χώµα που αποκαλύφθηκε θα κατοικηθεί από «αυθόρµητη βλάστηση», η οποία θα πολλαπλασιαστεί από τον αέρα, τα έντοµα και τα πουλιά.

Στην Αθήνα, η εγκατάσταση του Weinberger µε τίτλο Debris Field (Πεδίο χαλασµάτων) παρουσιάζει τα «ευρήµατα» µιας ακόµη διαδικασίας ανασκαφής· αυτή τη φορά ο Weinberger ξεκαθαρίζει τα στρώµατα της ιστορίας, τα πράγµατα που σωρεύτηκαν κάτω από το πάτωµα της αγροικίας των γονιών του στο αυστριακό Τιρόλο. Το σύνολο που προέκυψε είναι ένας κήπος καταλοίπων που συγκεντρώθηκαν από τα ατάκτως ερριµµένα αποµεινάρια αιώνων αγροτικής ζωής. Τα αντικείµενα που βρήκε ο καλλιτέχνης γίνονται το µέσο του, κατά τον ίδιο τρόπο µε τον οποίο χρησιµοποιεί τα φυτά. Όπως δηλώνει στη συνοδευτική έκδοση: «Εικάζω ποιοι είναι οι πιθανοί λόγοι που κρύβονται κάτω από ένα αντικείµενο / να δηµιουργήσω ξανά ένα έργο που να εκθέτει και να επεκτείνει τις αρχικές προθέσεις». Κάθε αντικείµενο έχει το δικό του µυστήριο, σαν να ζωντανεύει από ένα κρυφό πνεύµα και να προκύπτει από «την αρχαιολογία µιας µαγικά µυσταγωγηµένης ατµόσφαιρας». Ο Weinberger περιγράφει το εγχείρηµα ως «εθνολογία», ενώ οι στοχασµοί του για τα ευρήµατα, υπό τη µορφή σχεδίων, αντικειµένων, σηµειώσεων, φωτογραφικών έργων και υπό τη µορφή έκδοσης, αποτελούν αναπόσπαστο κοµµάτι του έργου.

Tom Trevor

Αναρτήθηκε στην κατηγορία Δημόσια έκθεση
Απόσπασμα από το documenta 14: Daybook